Wartość dodana wytworzona w szarej strefie w 2024 r. wyniesie 756 mld zł – ocenia Instytut Prognoz i Analiz Gospodarczych.
„W ocenie IPAG w 2024 r. całkowita wartość dodana wytworzona w szarej strefie w Polsce wyniesie 756 mld zł. Szara strefa w Polsce w kwotach absolutnych odznacza się tendencją wzrostową. Łącznie w latach 2018–2024 wartość dodana szarej strefy w ujęciu IPAG wzrośnie niemal dwukrotnie” – napisano w raporcie.
Według prognozy IPAG udział szarej strefy w 2024 r. zmniejszy się z 18,9 do 18,5 proc.
„Głównym czynnikiem będzie poprawa koniunktury gospodarczej i około 3-procentowe tempo wzrostu gospodarczego po stagnacyjnym 2023 r. Lepsza sytuacja gospodarcza będzie w mniejszym stopniu zachęcać przedsiębiorstwa do poszukiwania oszczędności i prowadzenia działalności w szarej strefie. Rok 2024 będzie też okresem zdecydowanie niższego wzrostu cen niż obserwowano w latach 2022 i 2023. Większa stabilność cen zwykle oznacza dla firm większą stabilność kosztów i mniejszą presję na wzrost wynagrodzeń, co zachęca do wychodzenia z szarej strefy” – napisano.
IPAG podaje, że z kolei czynnikiem skłaniającym do zatrudniania na czarno pozostanie dalszy wzrost w 2024 r. minimalnego wynagrodzenia (z 3600 do 4242 zł od 1 stycznia i do 4300 zł od 1 lipca).
„Oczekiwany napływ środków unijnych z Krajowego Programu Odbudowy (KPO) zwiększy popyt na usługi i produkty mniejszych przedsiębiorstw. Skłoni to wiele z nich do rezygnacji z działalności w szarej strefie na rzecz ubiegania się o środki z KPO” – napisano.
IPAG podaje, że w ostatnich latach dynamicznie rośnie znaczenie obrotu bezgotówkowego, a według autorów raportu płatności bezgotówkowe ograniczają zasięg szarej strefy i stymulują wzrost gospodarczy.
„Coroczne podwyżki akcyzy oraz rosnące koszty produkcji alkoholi mocnych doprowadziły w ostatnich latach do rozrostu szarej strefy na rynku napojów spirytusowych. Wartość nielegalnej sprzedaży wysokoprocentowych alkoholi w 2023 r. generowała ok. 1,3 mld zł strat dla budżetu państwa z tytułu nieodprowadzonej akcyzy. Prognozy na 2024 r. wskazują na możliwość dalszego pogłębienia tego problemu, z potencjalnymi stratami mogącymi sięgnąć około 1 mld zł” – napisano.
Dodano, że odwrotna tendencja panuje na rynku tytoniowym, gdzie mapa akcyzowa zapewniła wzrost wpływów budżetowych przy malejącej szarej strefie, która obecnie jest historycznie niska iw ubiegłym roku sięgała około 4,7 proc.
„Zagrożeniem dla tego wyniku może być planowana nowelizacja tzw. tytoniowej dyrektywy akcyzowej. Na rynku podgrzewaczy tytoniu istnieje też ryzyko rozwoju szarej strefy na skutek przyjęcia dyrektywy delegowanej dot. zakazu sprzedaży aromatyzowanych wkładów tytoniowych do podgrzewania. Straty związane z planowaną implementacją tej dyrektywy można szacować na około 0,8 mld zł rocznie” – napisano.
Według analiz IPAG, w najbliższych latach Polsce grozi wzrost szarej strefy w obszarze wysokoprocentowych alkoholi oraz na rynku papierosów, podgrzewanego tytoniu i e-papierosów.
„Zagrożenia te można ograniczyć dzięki – w przypadku e-papierosów – zdecydowanej reakcji państwa i służb zajmujących się zwalczaniem nielegalnego handlu oraz – w przypadku wyrobów tytoniowych – stabilnym regulacjom, których gwarantem jest obecnie mapa akcyzowa” – napisano.
map/ osz/
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
